Rabaty na części – jest uchwała SN, ale ciągle niewiele wiadomo

W dniu z dnia 6 października 2022 roku Sąd Najwyższy wydał w składzie trzyosobowym uchwałę III CZP 119/22, w której wskazał, że „odszkodowanie przysługujące od zakładu ubezpieczeń na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów obejmuje wyłącznie niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy”.

Uchwała została podjęta w odpowiedzi na zagadnienie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w Warszawie. W marcu tego roku zwrócił się on do SN z następującym pytaniem: „Czy zakład ubezpieczeń może obniżyć należne odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów o rabaty oraz ulgi na części i materiały służące do naprawy pojazdu, możliwe do uzyskania w ramach współdziałania poszkodowanego z ubezpieczycielem w zakresie likwidacji szkody z odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody w procesie naprawy pojazdu (art. 362 k.c. w zw. z art. 354 § 2 k.c.)?”.

Przypomnijmy, że w sierpniu tego roku Rzecznik Finansowy wystąpił z wnioskiem do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały w podobnym przedmiocie. Wniosek RF był jednak dużo bardziej precyzyjny i wprost odnosił się do rabatów i upustów stosowanych w sieciach partnerskich zakładów ubezpieczeń.

Do uchwały SN z dnia 6 października 2022 roku III CZP 119/22 nie mamy jeszcze uzasadnienia. Trzeba przyznać, że sama sentencja nastręcza dużo wątpliwości i chyba jeszcze nic nie wyjaśnia. Dlatego możemy tylko gdybać.

Należy pamiętać, że w opublikowanych 18 lipca 2022 roku nowych Rekomendacjach Komisji Nadzoru Finansowego dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych znajduje się rekomendacja nr 17, która brzmi „Zakład ubezpieczeń powinien ustalić świadczenie z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów w wysokości uwzględniającej celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu.”. Tym samym sentencja uchwały Sądu Najwyższego jest z nią zasadniczo zbieżna. Dlaczego cytujemy akurat tę Rekomendację? W rozwinięciu tej Rekomendacji, konkretnie w punkcie 17.3 zapisano: „Ustalając należne świadczenie, zakład ubezpieczeń nie może powoływać się na rabaty lub upusty, obowiązujące we współpracujących z nim warsztatach naprawczych i punktach sprzedaży.”. Wydaje się więc, że Sąd Najwyższy orzekał zgodnie z linią, którą wcześniej zaproponowała Komisja Nadzoru Finansowego.

Z drugiej strony, sentencja uchwały III CZP 119/22 brzmi bardzo podobnie do sentencji uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 roku III CZP 20/17, która dotyczy pojazdów zastępczych. Uchwała ta bardzo „skomplikowała” dochodzenie świadczeń przez serwisy i wypożyczalnie, ponieważ uprawniony za każdym razem musi wykazywać, że poniesienie kosztów wyższych niż wynikające z oferty ubezpieczyciela (lub wypożyczalni z nim współpracującej) było „celowe i  ekonomicznie uzasadnione”. W uchwale III CZP 119/22 występuje słowo „wyłącznie”, co oznacza, że świadczenie powinno być limitowane do kosztów „niezbędnych i ekonomicznie uzasadnionych”, a więc ciężar wykazania wartości kosztów może spoczywać na uprawnionym.

Dużo więcej będzie można powiedzieć po opublikowaniu uzasadnienia uchwały, o czym będziemy informować.