Prezes UOKiK wszczął postępowanie wyjaśniające dotyczące pojazdów zastępczych

Zostajemy w kręgu działań Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Tym razem podjął on bardzo potrzebne dla rynku działania. Na stronie organu pojawiła się informacja, że organ wszczął postępowanie wyjaśniające wobec czterech ubezpieczycieli dotyczące zaniżania kosztów wynajęcia samochodu zastępczego, zbyt krótkiego czasu jego udostępniania oraz niekorzystnych warunków najmu. Jak rozumiemy z komunikatu, postępowanie dotyczy ubezpieczeń OC i toczy się na podstawie przepisów o naruszaniu zbiorowych interesów konsumentów.

Od lipca 2021 roku do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wpłynęło 20 skarg dotyczących zasad zapewniania pojazdów zastępczych osobom poszkodowanym w wypadkach drogowych lub pokrywania kosztu ich wynajmu z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku.

Od czasu uchwały Sądu Najwyższego z 2017 roku (III CZP 20/17) rynek aut zastępczych przeżywa męczarnie, ponieważ żeby uzyskać należne świadczenie za najem pojazdu, serwis lub wypożyczalnia musi wykazać, że poszkodowany nie był w stanie skorzystać z ofert innych wypożyczalni lub że było to nieopłacalne. W tym zakresie ważne jest, że postępowanie dotyczy także „postanowień umownych przedsiębiorców współpracujących z ubezpieczycielami”, ponieważ jak wiemy, do tej pory zdarzały się tutaj manipulacje.

Jak wskazuje komunikat UOKiK, towarzystwa ubezpieczeniowe powinny zapewnić poszkodowanemu pojazd zastępczy na cały okres, w jakim – w związku z uszkodzeniem samochodu – nie ma on możliwości korzystania z własnego auta. Koszty są pokrywane z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku, który wobec zakładu ubezpieczeń jest konsumentem. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego III SZP 2/15, Prezes UOKiK może chronić także pośrednio interesy osób poszkodowanych, powołując się przy tym na konieczność ochrony zbiorowych interesów ubezpieczających.

Jak wynika ze skarg, spory toczą się o wycenę kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. Konsumenci zgłaszają 3 główne problemy:

1. Ograniczanie czasu, na jaki poszkodowanym zapewniany jest pojazd zastępczy. Konsumenci opisywali w skargach sytuacje, gdy ubezpieczyciel uwzględniał koszty najmu auta wyłącznie za czas efektywnej naprawy pojazdu w warsztacie, pomijając takie okresy jak oczekiwanie na przyjęcie pojazdu do naprawy, kosztorys czy dostawę niezbędnych części.
2. Obniżanie stawek za wynajem pojazdu poprzez uwzględnianie jedynie stawek firm współpracujących z zakładem ubezpieczeń w sytuacji, gdy poszkodowany skorzysta z oferty innego przedsiębiorcy. Konsumenci wskazywali w skargach, że działo się tak również w sytuacjach, gdy nie było możliwości wynajmu auta w firmie współpracującej z ubezpieczycielem, bo np. nie miała ona wolnych pojazdów o klasie odpowiadającej klasie pojazdu uszkodzonego.
3. Niekorzystne warunki najmu. W sygnałach konsumenckich pojawia się też wątek niekorzystnych warunków najmu (np. przewidujących wysokie kary umowne) u przedsiębiorców współpracujących z towarzystwami ubezpieczeń, co mogło zniechęcać do skorzystania z ich usług.

Prezes UOKiK wszczął postępowania wyjaśniające, żeby zbadać te kwestie. Obejmą one w pierwszym etapie spółki: Compensa Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Vienna Insurance Group, Generali Życie Towarzystwo Ubezpieczeń, Link4 Towarzystwo Ubezpieczeń oraz Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji Allianz Polska. Celem postępowań jest zbadanie rynku i wstępne ustalenie, czy i w jakich obszarach mogło dojść do nieprawidłowości uzasadniających wszczęcie postępowań w sprawie klauzul niedozwolonych lub naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.